Niezależnie czy tworzymy reklamę telewizyjną, długometrażowy film kinowy czy prywatny krótki filmik na internet dla poprawnego efektu dobrze jest opracować wcześniej wszystkie sceny i kolejność ujęć.
Można to zrobić za pomocą listy ujęć w papierowym notatniku lub na komputerze w arkuszu kalkulacyjnym czy w którymś z programów przeznaczonych do tego celu.

Jednak najdokładniejszym i najlepszym sposobem jest sporządzenie storyboardu, czyli serii szkiców graficznie ilustrujących własną wizualizację scen, określającą poszczególne kadry a nawet ruch i rozmieszczenie kamery, dzięki czemu mamy zobrazowaną dokładną sekwencję ujęć.

Storyboardy są bardzo popularne w branży filmowej, gdyż umożliwiają nie tylko dokładne zaplanowanie planu pracy aktorów, operatorów i rozmieszczenie elementów przy nagrywaniu filmu ale nawet pomagają zobrazować wstępną koncepcję wyglądu całego finalnego filmu.
Storyboard można szkicować na kartce papieru lub korzystać z komputerowych programów lub aplikacji na urządzenia mobilne.

Programów do tworzenia storyboardów jest dość dużo,ale z reguły te lepsze i bardziej rozbudowane aplikacje są dość drogie. Poniżej kilka przykładów bardziej popularnych płatnych programów do tworzenia storyboardów a także jeden bardzo dobry, zupełnie darmowy.

Directors Notebook

źródło: Directors Notebook

Jednym z bardziej rozbudowanych programów do kompleksowego tworzenia i pracą nad listą ujęć jest Directors NoteBook.
Pozwala nie tylko projektować ujęcia i tworzyć rysunkowe storyboardy ale także nadaje się do planowania listy zadań, listy lokacji, raportów dziennych i harmonogramów zdjęć.
W połączeniu z urządzeniami mobilnymi pozwala na importowanie rysunków, zdjęć lokacji bezpośrednio z aparatu urządzenia z IOS, a do tworzonych scen można dodawać własne notatki głosowe.

Eksport plików może być na zasadzie slajdów jak w Power Point lub do plików PDF.
Pojedyncza licencja Directors NoteBook 4 Pro kosztuje 350 $ (program opiera się na bazach danych a do poprawnego działania wymaga FileMaker Pro, którego koszt licencji w najtańszej wersji to 888 dolarów na rok).

Innym znanym w branży filmowej programem do tworzenia Storyboardów jest FRAMEFORGE.

Program posiada tak dużą bazę gotowych elementów i bogatą możliwość interakcji,że w zasadzie to prawdziwe wirtualne studio filmowe. Zawiera ponad tysiąc gotowych przedmiotów takich jak stoły, komputery, urządzenia biurowe, instrumenty muzyczne czy nawet pistolety. Jest też baza zwierząt możliwych do użycia w storyboardzie i ustawienia ich w różnych pozach od odpoczynku po atak.Posiada również bazę aktorów kobiet, mężczyzn, dzieci czy niemowlaków do których można dopasować odpowiedni odcień skóry.

źródło: Frameforge

Oprócz tego można tworzyć elementy sceny wybierając spośród kilku gotowych pomieszczeń typu kuchnia, łazienka, salon, biuro czy miejsca na zewnątrz budynków a do nich zaimportować własne zdjęcia, tekstury czy nawet modele i całe sceny 3D w formatach VRML,FBX czy Sketchup 6.

Obiekty można animować a między sobą tworzą interakcje. Przykładowo tworząc scenę w której aktor trzyma kubek, wystarczy go „podać” aktorowi i ten automatycznie chwyta kubek. Oprogramowanie pozwala również na precyzyjne ustawienie w ujęciach oświetlenia, kierunku jazdy kamerowej, czy na dokładne odwzorowanie możliwej do uzyskania głębi ostrości, kąta kamery a nawet na kalkulację pozycji słońca.

Ponadto można do programu dokupić dodatki, które automatycznie dostosowują całą scenerię, przedmioty i aktorów do danego typu filmu np. pakiet rozszerzeń dotyczący westernów, militariów, kryminałów, filmów policyjnych, katastroficznych, apokaliptycznych czy dodatkowe miejsca i związane z nimi przedmioty np. pizzeria, biblioteka, sklep itp.

Storyboard Artist Studio to kolejny program w którym są przygotowane ustawienia dla lokalizacji i rekwizytów z pokaźną biblioteką. Można osadzać postaci w różnych pozach, zmieniać ich wygląd, kolor włosów, skóry a nawet ubrań.
Program również oferuje import skryptów tekstowych, animacje postaci, komiksowe chmurki dla tekstów i inne integracje oraz wspiera tablety graficzne i pozwala na własną twórczość rysunkową.

źródło:powerproduction.com

Natomiast synchronizacja dialogów z muzyką oraz praca nad kolejnością i długością scen w storyboardzie może się również odbywać na ścieżce czasu podobnej jak w programach montażowych. Do dyspozycji mamy 16 ścieżek dźwiękowych.

źródło:powerproduction.com

Program StoryBoard Artist Studio kosztuje 899$

Tańsza, okrojona wersja StoryBoard Quick jest w cenie 249$

Porównanie wersji jest dostępne na stronie producenta: https://www.powerproduction.com/store.html

Firma Toon Boom znana z jednego z najbardziej zaawansowanych i kompletnych programów do komputerowej rysunkowej animacji – Toon Boom Harmony, jest również producentem profesjonalnego programu do pracy nad storyboardem.
Toon Boom Storyboard opiera się przede wszystkim na możliwości opracowywania ręcznie rysowanych storyboardów i wymaga do pracy tabletu graficznego, gdyż oferuje bardzo dużą paletę narzędzi do rysowania za pomocą tabletów graficznych. Narzędzia do rysowania łączy z animacjami i symulacją ruchu kamery w przestrzeni 3D. Oferuje też możliwość importowania obiektów 3D w formatach FBX, Alembic, Collada, OBJ, 3DS i wtapiania ich w scenerię 2D. Posiada również wbudowane ustawienia animacji i pozwala na tworzenie całych animatików.

Toon Boom Storyboard Pro kosztuje 1100 Euro albo 492 Euro na zasadach subskrypcji rocznej lub 61 Euro w subskrypcji miesięcznej.

Biorąc pod uwagę powyższe ceny programów do tworzenia storyboardów mogłoby się wydawać,że program, który jest oferowany za darmo będzie miał znikomą funkcjonalność.Nic bardziej mylnego w przypadku programu o nazwie Storyboarder.

Twórcy Storyboarder to filmowcy, którzy przez lata pracy nie mogli znaleźć programu dokładnie odpowiadającego ich potrzebom,więc stworzyli własne narzędzie do kompleksowej produkcji storyboardów, posiadające wyłącznie takie najważniejsze funkcje jakich tylko potrzebowali.

To intuicyjnie, łatwe w obsłudze a przy tym niesamowicie pomocne narzędzie do tworzenia storyboardów. Interfejs programu ma w założeniu pomóc w skupieniu się wyłącznie na kreatywnej pracy, więc jest uproszczony do maksimum i nie ma w nim żadnych zbędnych elementów.

Plansza do rysowania to wręcz wirtualne przeniesienie do komputera arkusza kartek papieru wraz z kredką, ołówkiem, długopisem, pędzlem, piórem, pisakiem, gumką i obsługuje wszelkie funkcje tabletów graficznych a tworzone rysunki można dowolnie przesuwać i skalować.

Natomiast w razie zaistnienia takiej potrzeby edycja rysunków może być zsynchronizowana z zewnętrznym programem graficznym. W takim przypadku wszelkie naniesione poprawki graficzne na przykład w Photoshopie natychmiast aktualizują się w programie Storyboarder bez konieczności ręcznego importowania zapisanych plików z jednego programu do drugiego.

Na ekranie głównym dołączone są panele z metadanymi w których można dodać dialogi, czas trwania danego ujęcia, informacje dotyczącą ujęcia i rodzaj akcji. Jest również pole na notatki własne.
Gdy ktoś chce wykorzystać funkcje programu ale woli rysować na prawdziwej kartce papieru to ma możliwość automatycznego przeniesienia wszystkich narysowanych kartek bezpośrednio do komputera.Wystarczy np. smartfonem zrobić zdjęcia w odpowiedniej kolejności.
Jeśli jednak rysowanie nie jest naszą najmocniejszą stroną albo zamierzamy tylko stworzyć prostą referencję do podstawowej listy ujęć to możemy skorzystać z wbudowanego generatora scen.
Wystarczy w odpowiednim polu dosłownie wpisać jakiego ujęcia potrzebujemy a program po dodatkowych podpowiedziach dopasowujących szczegóły doda odpowiednio skonfigurowane ujęcia do programu.

Program umożliwia nie tylko wydruk, czy eksport storyboardów do plików pdf czy animowanych gifów i dzielenia się nimi przez sieć,ale także bezpośredni eksport do programów edycyjnych takich jak Premiere, Final Cut, Avid

Program umożliwia również na przyspieszenie pracy za pomocą korzystania ze skrótów klawiaturowych.

Cena programu: Darmowy do użytku prywatnego oraz komercyjnego.