Do niedawna specjalistyczne oprogramowanie do edycji filmów było horrendalnie drogie i mogli sobie na nie pozwolić tylko co bogatsi zapaleńcy oraz firmy specjalizujące się w branży filmowej. Teraz oprogramowanie potaniało już na tyle,że można znaleźć relatywnie niedrogie opcje subskrypcji miesięcznej znanego i popularnego oprogramowania czy tańsze wersje pudełkowe, więc praktycznie oprogramowanie takie dostępne jest już dla wszystkich.

Możemy także zaopatrzyć się w nawet całkowicie darmowe oprogramowanie do edycji wideo. Istotne jest też to ,że o ile dotychczas słowo „darmowe” kojarzyło się z jakimiś dużymi ograniczeniami wersji płatnych oraz brakiem pełnej funkcjonalności i przydatności to jednak napomniany wcześniej ciągły rozwój technologiczny pośrednio sprawił ,że można już pozyskać specjalistyczne, wysokiej klasy oprogramowanie związane z edycją wideo nie wydając zupełnie ani grosza!

Ponadto obecnie udostępniane są darmowe wersje dokładnie tego samego oprogramowania, które dotychczas z powodzeniem było używane przede wszystkim przez duże firmy i agencje filmowo-produkcyjne czy nawet wielkie hollywoodzkie studia filmowe. Poniżej przykłady takiego specjalistycznego oprogramowania.

źródło:Blackmagic Design

źródło:Blackmagic Design

Wersja 14 Resolve po raz pierwszy wprowadza również bardzo rozbudowany moduł do zaawansowanej postprodukcji audio – Fairlight.  Równocześnie zdobywa rynek zarezerwowany dotychczas dla takich liderów w dziedzinie postprodukcji dźwięku jak Avid Pro Tools czy Logic.

źródło:Blackmagic Design

Co najważniejsze wszystkie te moduły dotyczące organizacji, segregacji i transkodowania klipów, edycji video, korekcji kolorów, postprodukcji audio oraz eksportu i archiwizacji zawierają się razem w jednym programie.

źródło:Blackmagic Design

Przy okazji firmy BlackMagic nie sposób nie wspomnieć o firmie Eyeon.

Eyeon to producent programu Fusion –potentata wśród oprogramowania wykorzystywanego do efektów specjalnych w znanych reklamach telewizyjnych i wielkich hollywoodzkich produkcjach filmowych między innymi takich jak: Thor czy Igrzyska śmierci.

Firma Blackmagic w roku 2014 kupiła firmę Eyeon i…udostępniła siódmą wersję programu Fusion całkowicie za darmo również do użytku komercyjnego.
W tym programie można zrobić z filmem prawie wszystko – począwszy od stworzenia animowanych napisów poprzez wystabilizowanie drgającego obrazu, kluczowania green screena, wygenerowania dymu, ognia,wody z realną fizyką taką jak grawitacja,wiatr, kolizje,aż do zaawansowanej kompozycji 3D tzn. program pozwala częściowo tworzyć oraz importować gotowe modele 3D stworzone w programach do grafiki i animacji 3D i komponować je z filmem, a nawet przekształcać jeden ruchomy obraz w inny za pomocą zaawansowanych technik morfingu (np. kot idąc płynnie zamienia się w biegnącego tygrysa).
Podobnie jak przy Davinci Resolve – wersja płatna programu Fusion niewiele różni się od darmowej. Główną różnicą w wersji płatnej jest możliwość grupowej pracy na projektach , wykorzystanie wspólnej mocy komputerów i zdalna wspólna praca w chmurze.

źródło: The Foundry

Prawdopodobnie za sprawą kolejnego milowego kroku w twórczości wideo – firmy Blackmagic udostępniającej wersję Fusion za darmo, firma The Foundry producent innego uznanego programu do tworzenia efektów specjalnych i kompozycji – programu Nuke (głównego konkurenta Fusion) również udostępniła pełną wersję programu Nuke ,ale już do użytku niekomercyjnego. Oznacza to,że możemy go używać legalnie dla celów prywatnych, czyli w skrócie jeżeli nie osiągamy korzyści materialnych ze stworzonego filmu.
Program ten był wykorzystywany z powodzeniem w takich wysokobudżetowych filmach jak: AVATAR, Grawitacja, Robocop, Wilk z Wall Street czy Jurassic World

Nuke podobnie jak Fusion jest programem bardzo rozbudowanym. Ma funkcje korekcji kolorów, kluczowania (wycinania jednolitego tła i koloru np. green screena) i rotoscopingu (np. wycinania z filmu postaci czy innych ruchomych elementów i wyodrębniania ich z tła). Posiada wbudowany generator cząsteczek oraz 3D camera tracker – tj. analizuje obraz 2d i pomaga umieszczać w zmiennej perspektywie i przestrzeni obrazy stworzone komputerowo,posiada możliwość bezpośredniego tworzenia w nim modeli i całych scen 3D.

źródło: Blender

Przy tworzeniu grafiki 3D dotarliśmy do programu który przede wszystkim jest ukierunkowany na modelowanie i renderowanie obrazów 3D oraz animacji trójwymiarowych. Dzięki bardzo rozbudowanym możliwościom tworzenia cyfrowych światów znajduje zastosowanie min. w architekturze, wizualizacji wnętrz, produkcji reklam telewizyjnych i gier komputerowych.
W 2002 roku dzięki założonej organizacji non-profit o nazwie „Blender Foundation” oraz ekipie zapaleńców którzy zorganizowali publiczną zbiórkę na wykup praw do programu (i kodu źródłowego blendera) potrzebna na ten cel kwota w wysokości 100.000 euro została zebrana w ciągu zaledwie siedmiu tygodni! Od tej pory kod programu został „uwolniony” a Blender jest ciągle rozwijany przez blenderową społeczność i dostępny zupełnie za darmo także do zastosowań komercyjnych. Jego nieustanny rozwój i ciągłe wsparcie techniczne użytkowników z całego świata spowodowało,że dzisiaj jest uznanym narzędziem do grafiki i kompozycji 3D mogącym śmiało konkurować z drogimi programami do trójwymiarowej komputerowej animacji takimi jak Maya, 3ds Max czy Cinema 4D.

źródło: Gimp

Czasem aby uatrakcyjnić odbiór filmu potrzebujemy też dodać jakieś graficzne elementy 2D do obrazu,stworzyć ciekawe i pasujące plansze lub tło pod napisy, wstawić odpowiednio wykadrowane i poprawione zdjęcie. Inaczej mówiąc potrzebujemy programu do retuszu zdjęć i obróbki grafiki 2D.
Na pierwszą myśl przychodzi oczywiście znany wszystkim Adobe Photoshop. Chociaż można uzyskać dostęp do Photoshopa w opcjach niewygórowanej cenowo subskrypcji miesięcznej Adobe lub kupić jednorazowo tańszą wersję pudełkową (Adobe Photoshop Elements) to program ten nie ma całkowicie darmowej wersji. Za darmo możemy jednak skorzystać z programu uznawanego przez niektórych za całkiem udanego darmowego odpowiednika Photoshop’a- programu o nazwie Gimp.
Gimp podobnie jak Photoshop jest programem do tworzenia i edycji grafiki rastrowej (składającej się z pikseli i podlegającej kompresji- takich jak np. cyfrowa fotografia)
Umożliwia pracę na warstwach , wycinanie tła, tworzenie masek, zmiany rozmiaru i perspektywy, rozbudowaną pracę z kolorem,malowanie i tworzenie własnych pędzli, gradientów i deseni, współpracuje z tabletami graficznymi, posiada wbudowany szereg różnego rodzaju filtrów obrazu i umożliwia rozszerzenie funkcjonalności programu za pomocą zewnętrznych wtyczek.

źródło: Inkscape

Podczas tworzenia różnego rodzaju grafiki przeznaczonej do wydruku stosuje się oprogramowanie do grafiki wektorowej, czyli mówiąc w skrócie takiej która nie podlega żadnym spadkom jakości przy dowolnym powiększeniu czy zmianie proporcji. Można powiedzieć,że komputerowy obraz wektorowy to raczej komputerowy wzór z„zaprogramowanymi” atrybutami wyglądu min. koloru, grubości, długości, wypełnienia itp. stworzony za pomocą figur geometrycznych umiejscowionych w matematycznie zdefiniowanym układzie współrzędnych. Nie trzeba jednak opierać się na zadaniach matematycznych ani znać żadnego z języków programowania aby takie grafiki tworzyć. Wykorzystuje się do tego celu wizualne programy graficzne, które w pracy przypominają oprogramowanie do grafiki rastrowej ale automatycznie i niezauważalnie wykonają wszystkie potrzebne obliczenia wyświetlając stworzony obraz wektorowy.

Najlepszym przykładem grafiki wektorowej z którym praktycznie każdy użytkownik komputera ma do czynienia są…systemowe czcionki (które niezależnie od powiększenia wyświetlają się w takiej samej jakości). Jednak najczęściej przychodzącymi na myśl przykładami grafiki wektorowej są elementy map, planów technicznych, schematów, logo, ikon i różnego rodzaju geometrycznych kształtów.

Taką grafikę wektorową możemy po dodaniu do filmu ustawić w odpowiednim miejscu i dowolnie powiększyć, zmienić jej kształt bez żadnej straty na jakości. Z tego względu takie oprogramowanie do grafiki wektorowej najczęściej jest wykorzystywane do tworzenia animacji 2D np. animacji typu infografika stworzonej z graficznych ikon, kształtów, tekstu i liczb, czy whiteboard tablic odzwierciedlających prawdziwe rysowanie i pisanie na tablicy a często również do animacji postaci 2d.

Inkscape – jest to (jeszcze) darmowy program do grafiki wektorowej , odpowiednik płatnych Adobe Illustrator oraz CorelDRAW. Pozwala na tworzenie kształtów, kaligrafię, pracę z obiektami graficznymi ich łączenie , dzielenie, grupowanie, wyginanie napisów a nawet przekształcanie grafiki rastrowej (np. zdjęć) w wektorową (np. rysunek). Ze względu na możliwą pracę z większością formatów jest również dobrym narzędziem do ich zmiany. Na przykład z formatu CorelDRAW ( .CDR) na format Adobe Illustrator (.AI)

Wszystkie wyżej wymienione programy charakteryzują się profesjonalizmem i kompleksowością rozwiązań we własnej dziedzinie. Jednak to tylko niektóre z darmowych programów wspomagających edycję wideo. Czasami potrzebujemy zrealizować szybko tylko jedno z prostych zadań np. połączyć kilka klipów w jeden lub pociąć dłuższy klip na fragmenty, usunąć drgania obrazu, zmniejszyć wielkość pliku (zmienić kompresję filmu), usunąć migotanie lub zmniejszyć cyfrowe szumy czy dodać jakiś napis (np. datę) lub znak graficzny (np. logo). Do takich zadań nie potrzebujemy od razu ogromnych kombajnów montażowych z mnóstwem funkcji. Wystarczyłby mały programik który nam takie zadania pomoże wykonać w możliwie jak najszybszy sposób.
Z pewnością takimi programami,które się do powyższych zadań nadają idealnie są darmowy VirtualDub oraz bazujący na nim VirtualDubMOD rozszerzony min. o pracę z formatem MPEG i MKV.
Programy te posiadają dowolną możliwość tworzenia profili i przetwarzania zautomatyzowanego dużej ilości klipów z wykorzystaniem zapamiętanych wcześniej ustawień. Są to proste, przejrzysty programy z obsługą pełnej gamy tworzonych do nich tzw. filtrów czyli rozszerzeń,które zwiększają możliwości pracy na plikach wideo i audio. Trzeba jednak pamiętać ,że nie wszystkie filtry będą działać na VirtualDubMod i też nie wszystkie na VirtualDub. Dlatego dla pewności najlepiej zaopatrzyć się w oba programy.

źródło: HitFilm

HitFilm istnieje na rynku NLE(Non Linear Editing) bardzo krótko bo od 2011 roku ale już stanowi ogromną konkurencję dla pozostałych firm produkujących oprogramowanie do edycji i zaskarbił sobie rzeszę fanów montażu filmowego i postprodukcji na całym świecie. Główną i niezaprzeczalną zaletą HitFilm jest to,że pojedynczy program skupia w sobie narzędzia do nieliniowej edycji wideo, kompozycji 3D, filmowej korekcji barwnej oraz generatora efektów specjalnych. HitFilm może więc zastąpić kilka różnych wyspecjalizowanych programów łącznie.

W lutym 2014 wraz z wydaniem drugiej odsłony programu HitFilm Pro producent zaplanował obok aktualizacji płatnej wersji, udostępniać również co jakiś czas specjalnie przygotowaną darmowa wersję programu o nazwie HitFilm Express.

Obecnie można ze strony producenta pobrać za darmo już trzecią edycję tego montażowego kombajnu – HitFilm Express 3.

Program oferuje ogrom funkcji ułatwiających dodawanie efektów wizualnych do filmów, posiada rozbudowane opcje trackingu, kompozycji oraz bogatą bazę gotowych efektów czy zestawów funkcji (tzw. presetów) np. kluczowania zielonego tła. Możliwości w łatwości pracy i oszczędzania czasu mogą być w niektórych przypadkach naprawdę ogromne. Przykładowo z założenia dość skomplikowana praca polegająca na kluczowaniu (usunięciu) zielonego tła wraz z usunięciem zielonej poświaty i poprawą kolorów oraz nadaniem odpowiednich tonów w tym programie polega na wybraniu wyłącznie odpowiedniego efektu i najczęściej efekt finalny jest na tyle dobry,że cała operacja zajmuje czas…jednego kliknięcia.

HitFilm często jest określany jako zamiennik i połączenie Adobe Premiere z After Effects ,ale dla osób korzystających z innych programów Adobe np. Adobe Illustrator a chcących uzupełnić o program do edycji wideo niemiłym zaskoczeniem będzie fakt,że HitFilm nie obsługuje min. plików .AI.
Natomiast wersja darmowa HitFilm Express w porównaniu do wersji Pro jest zubożona min. o obsługę rozdzielczości 4K, generowania własnych cząsteczek i brakuje w nim bardziej zaawansowanych narzędzi do korekcji kolorów.

źródło: Youtube Movie Maker

Tylko ze względu na ogromną popularność serwisu Youtube warto wspomnieć o tym,że proste narzędzie do edycji jest również wbudowane do tego najpopularniejszego na świecie serwisu umożliwiającego bezpłatne umieszczanie i strumieniowe (internetowe) odtwarzanie filmów.
Chociaż bardzo daleko mu do doskonałości to za jego pomocą można połączyć kilka filmików i zdjęć w jeden film lub odpowiednio przyciąć któryś z już przesłanych do serwisu, dodać muzykę, napisy i nałożyć różne filtry.

Jeżeli komuś nie wystarcza wersja online to może skorzystać z wersji instalacyjnej edytora Youtube – Youtube Movie Maker. Wersja offline jest rozbudowana min. o kreator tworzenia filmu który pomaga szybko utworzyć film gotowy do przesłania na internetowe konto serwisu Youtube bezpośrednio z programu lub do zapisania na dysk. Dodatkową opcją jest możliwość nagrywania tego co dzieje się na naszym ekranie komputerowym wraz z dźwiękiem. W darmowej wersji jest dodawany znak wodny do takiego nagrania.
Wersję darmową ogranicza też limit do 5-minutowego video. Jednak nie ma ograniczeń co do czasu użycia programu czy ilości montowanych klipów. Ponadto używając tego oprogramowania musimy się liczyć z licznymi reklamami proponującymi wykupienie płatnej wersji. Przy tym warto nadmienić,iż aktualnie wykupując dostęp do płatnej wersji otrzymujemy dostęp do bardzo bogatej biblioteki klipów audio i video , czyli filmowych ujęć,teł, animacji, dźwięków otoczenia oraz muzyki, które możemy pobrać na komputer i dodać do filmu.

Do niedawna nierozerwalnym elementem edycji wideo były programy do authoringu płyt – nagrywania płyt z filmem razem z menu i wyborem scen. Takie oprogramowanie do nagrywania płyt znaleźć można często razem z systemem operacyjnym lub jako dołączone do zakupionej komputerowej nagrywarki płyt. Może to być w formie płyty instalacyjnej lub linku do ściągnięcia oprogramowania ze strony producenta. Jednak trzeba pamiętać,że odtwarzacze DVD (poza już zapomnianym formatem odtwarzaczy HD DVD) obsługują tylko zanikający powoli standard SD czyli dużo mniejszą rozdzielczość niż odtwarzacze Bluray na których można odtworzyć filmy w jakości HD zapisane na płytach BR. Jednak pomimo niesamowitego spadku cen odtwarzaczy BluRay nie są one jeszcze całkowicie rozpowszechnione. U większości użytkowników domowych nadal można znaleźć odtwarzacze DVD,które coraz rzadziej są wymieniane na nowocześniejsze odtwarzacze BluRay. Można to tłumaczyć tym,że dostępność internetu, czy urządzeń mobilnych takich jak tablety i smartfony a także upowszechnienie telewizorów z możliwością wyświetlania serwisów internetowych, zawartości zewnętrznych dysków i mobilnych urządzeń multimedialnych bardzo szybko wypiera płyty z rynku na rzecz innych nośników danych. Stąd sensowniejsze wydaje się nagranie filmu do odpowiedniego pliku niż tworzenie płyty z filmem, gdyż może okazać się,że za jakiś czas będzie ograniczony dostęp do możliwości uruchomienia i oglądnięcia nagrań z płyt, podobnie jak obecnie jest z kasetami magnetowidowymi czy magnetofonowymi.

Bezpośrednie odnośniki do opisanych programów znajdują się poniżej.

Davinci Resolve

Oprogramowanie do korekcji barwnej i edycji wideo.

Producent: Blackmagic Design

Strona producenta:

https://www.blackmagicdesign.com/

Fusion

Oprogramowanie do kompozycji wideo, kluczowania, motion designu i VFX

Producent: Blackmagic Design

Strona producenta:

https://www.blackmagicdesign.com

Nuke

Oprogramowanie do kompozycji 2d,3D i wizualnych efektów wideo w filmach

Producent: The Foundry

Strona producenta:

http://www.thefoundry.co.uk

Blender

Oprogramowanie do tworzenia modeli, scen i animacji 3D a także pracy z klipami wideo

Producent: Blender Foundation

Strona producenta:

http://www.blender.org

Gimp

Oprogramowanie do edycji grafiki rastrowej. Darmowy odpowiednik Adobe Photoshop.

Producent: Spencer Kimball, Peter Mattis oraz Gimp Development Team

Strona programu:

http://www.gimp.org/

INKSCAPE

Oprogramowanie do tworzenia i edycji grafiki wektorowej. Darmowy odpowiednik Adobe Illustrator i CorelDRAW.

Producent: Inkscape Team

Strona producenta:

https://www.inkscape.org

VirtualDub

Mały program z dużymi możliwościami konwersji filmowych klipów, łączenia, dzielenia, czy poprawy obrazu video (np. stabilizacji , migotania itp.).

Producent: Avery Lee

Strona programu:

http://www.virtualdub.org

VirtualDubMOD

VirtualDubMOD

Program jest nieoficjalną wersją programu VirtualDub rozszerzoną o kilka modyfikacji np. obsługę formatów .MKV, MPEG-2

Strona producenta:

http://virtualdubmod.sourceforge.net/

HitFilm Express

Prawdziwy edycyjno-postprodukcyjny kombajn (montaż,kompozycja, warstwy 3d,kolorkorekcja,vfx)

Producent: Joshua Davies

Strona programu:

https://hitfilm.com/express

Youtube Movie Maker

Instalacyjna wersja Youtube wideo edytora

Producent: RZsoft Inc.

Strona programu:

http://www.makeyoutubevideo.com/

Avid Media Composer First

Producent: Avid Technology, Inc.

Strona programu:

http://www.avid.com/media-composer-first